ماجرای وقتی نیچه گریست چیست؟
«دکتر برویر
لازم است شما را برای امری بسیار ضروری ملاقات کنم. آینده‌ی فلسفه‌ی آلمان در خطر است. وعده‌ی ما، ساعت نه صبح فردا در کافه سورنتو.»
این نامه‌ای است که کتاب وقتی نیچه گریست با آن شروع میشود. نامه‌ای که خبر از خطری جدی برای فلسفه می‌دهد. آن روزها فلسفه‌ی آلمان مرادف با یک نفر بود؛ فریدریش نیچه.
می‌دانیم که نیچه در اواخر عمرش درگیر آشفتگی‌های ذهنی زیادی شده بود و از همین رو بوده که لو سالومه، دوست نیچه دست به دامان روان‌درمانی میشود و سراغ یکی از پیشگامان برجسته‌ی روان‌درمانی می‌رود. یوزف برویر، پزشک و فیزیولوژیست اتریشی که فروید او را طلایه‌دار علم روانکاوی خوانده، با درخواست سالومه می‌پذیرد که درباره‌ی روشی که با آن بشود نیچه را درمان کرد، فکر کند.
برویر که از سرسختی نیچه آگاه است تلاش می‌کند تا غیرمستقیم و بی آنکه نیچه متوجه شود با او به گفتگو بنشیند و او را به درمان ترغیب کند. ایده ی برویر این است که خود را در مقام یک مددجو در برابر نیچه بگذارد و از او بخواهد که با این مددجو به گفتگو بنشیند و از خلال همین صحبت‌ها تلاشش را برای روان‌درمانی نیچه به کار بگیرد.
اما مسئله آنطور که برویر در ذهن داشت پیش نمی‌رود. گفتگوهای مفصل او و نیچه، که بخش عمده‌ای از کتاب را تشکیل داده، پای مباحثی مهم و کلیدی را در میان می‌کشد که خود چالشی جدی برای یوزف برویر است. برویر که در برابر ذهن نقاد و فعال نیچه قافیه را باخته، روشی دیگر را امتحان می‌کند. او که صحبت‌های نیچه لرزه بر اساس و بنیان‌های فکری‌اش انداخته خود را به تمامی در اختیار نیچه قرار می‌دهد و تلاش می‌کند تا برای درمان نیچه خود را به بخشی از تفکر نیچه تبدیل کند. با این ایده او در پی این است که نیچه را با خود نیچه درمان کند.
رویارویی فلسفه و روانکاوی
برویر و نیچه در این مکالمات طولانی از رنج آدمی، ضمیر ناخودآگاه و معنای زندگی می‌گویند؛ مضامینی که از مهم‌ترین و بحث‌برانگیزترین مواردی‌اند که ذهن فیلسوفان و روان‌کاوان را به خود مشغول می‌کند. وقتی نیچه گریست آینه‌ی تمام‌نمایی از وابستگی متقابل فلسفه و روانکاوی به یکدیگر است. نه نیچه می‌تواند به تنهایی از پس خودش برآید و نه برویر، که در این راه فروید را هم با خود همراه کرده، به روش موثری می‌رسد. از دل همین بحث‌هاست که هم برویر و هم نیچه نقاط تاریک ناخودآگاه خود را می‌یابند و گام‌های مهمی در راستای خودشناسی و خودسازی برمی‌دارند.
داستانی نیمه‌واقعی
یالوم در وقتی نیچه گریست معجونی عجیب از واقعیت و خیال را پیش روی خواننده می‌گذارد. شخصیت‌ها تقریبا واقعی‌اند ولی بخش عمده‌ای از ماجراها، گفتگوها و روابط ساخته و پرداخته‌ی ذهن نویسنده‌اند. در حقیقت نیچه و برویر هیچ‌گاه یکدیگر را ملاقات نکرده‌اند ولی موضوعاتی از قبیل بیماری نیچه، رابطه‌ی او با سالومه، تعاملات کاری برویر و فروید و سیر تکامل روان‌درمانی تقریبا مطابق با واقعیت‌اند.
شخصیت‌های وقتی نیچه گریست
فردریش نیچه: یکی از بزرگترین فیلسوفان تمام اعصار که تاثیر بسیار مهمی بر روی فلسفه‌ی غرب و تاریخ اندیشه‌ی مدرن گذاشت.
یوزف برویر: پزشک و فیزیولوژیست اتریشی که فروید او را نخستین طلایه‌دار علم روانکاوی خوانده است.
زیگموند فروید: عصب‌شناس و اندیشمند بزرگ اتریشی که روان‌درمانی علمی را پایه‌گذاری کرد.
لو سالومه: دختر یک ژنرال روس که نویسنده بود و علاقمند به فلسفه. شهرت او بیشتر به‌خاطر رابطه‌های متعددش با چهره‌های برجسته‌ی فلسفی و ادبی نظیر نیچه، فروید و ریلکه است.
برتا پاپنهام: از پیشگامان مددکاری اجتماعی که نام مستعارش «آنا او» بود. برتا از نخستین بیمارانی بود که مطالعات برویر و فروید بر روی او باعث جهشی بزرگ در روانکاوی شد.
منتقدان درباره‌ی وقتی نیچه گریست چه می‌گویند؟
● «این کتاب، تحقیقی است موشکافانه و رمانی هوشمندانه و سرشار از تخیل» -بوستون گلوب
● «کتابی نیرومند و معتبر. شگفتی در لحظه‌ای جادویی و تکان‌دهنده نهفته است.» -واشنگتن پست
● «وقتی نیچه گریست پس از سناریوی فروید سارتر بهترین داستان‌پردازی درباره‌ی متفکری بزرگ است.» -شیکاگو تریبون
● «اروین یالوم در این رمان تحسین‌برانگیز، به‌عنوان داستان‌نویسی ورزیده و پیشگوی برجسته‌ی روح انسانی حق مطلب را ادا می‌کند.» -رولو می
● «رمانی عمیقا تکان‌دهنده و مهیج» -آلن دوباتن
چه ترجمه‌هایی از وقتی نیچه گریست در بازار کتاب موجود است؟
از این کتاب ترجمه‌های متعددی در بازار کتاب موجود است. اولین ترجمه‌ی این کتاب توسط مهشید میرمعزی در نشر نی با عنوان «و نیچه گریه کرد» منتشر شد. پرفروش‌ترین ترجمه هم اثری است که نشر قطره با ترجمه‌ی سپیده حبیب منتشر کرده.
● وقتی نیچه گریست، ترجمه‌ی سپیده حبیب، قطره
● و نیچه گریه کرد، ترجمه‌ی مهشید میرمعزی، نی
● وقتی نیچه گریست، ترجمه‌ی اسماعیل اریب، نگاه
● هنگامی که نیچه گریست، ترجمه‌ی کیومرث پارسای، جامی
● وقتی نیچه گریست، ترجمه‌ی ساناز علمی، علم
از اروین یالوم دیگر چه کتاب‌هایی منتشر شده است؟
● روان‌درمانی اگزیستانسیال، ترجمه ی سپیده حبیب، نی
● هنر درمان، ترجمه‌ی سپیده حبیب، قطره
● مامان و معنی زندگی، ترجمه‌ی سپیده حبیب، قطره
● دژخیم عشق، ترجمه‌ی غلامحسین سدیر عابدی، ترانه
● انسان موجودی یکروزه، ترجمه‌ی نازی اکبری، ققنوس
● من چگونه اروین یالوم شدم، ترجمه‌ی اعظم خرام، کتاب پارسه
● مسئله‌ی اسپینوزا، ترجمه‌ی بهاره نوبهار، نشر قطره
● مسئله‌ٔ مرگ و زندگی، ترجمه‌ی رضا اسکندری آذر، گوتنبرگ
● دروغ‌گویی روی مبل، ترجمه‌ی بهاره نوبهار، قطره
●کتاب درمان شوپنهاور، ترجمه‌ی سپیده حبیب، قطره
● هر روز یک قدم نزدیک‌تر، ترجمه‌ی کاملیا نجفی و ایمان صحاف قانع، قطره
● خیره به خورشید نگریستن، ترجمه‌ی اورانوس قطبی‌نژاد آسمانی، قطره
طرفداران وقتی نیچه گریست دیگر سراغ چه کتاب‌هایی بروند؟
● دنیای سوفی، یاستین گوردر، ترجمه‌ی مهرداد بازیاری، نشر هوپا
● بیگانه، آلبر کامو، ترجمه‌ی امیرجلال‌الدین اعلم، نیلوفر
● وجدان زنو، ایتالو اسوو، ترجمه‌ی مرتضی کلانتریان، بان
● محاکمه، فرانتس کافکا، ترجمه ی علی‌اصغر حداد، ماهی
● بار هستی، میلان کوندرا، ترجمه‌ی پرویز همایون‌پور، قطره
● مسئله‌ی اسپینوزا، اروین یالوم، ترجمه‌ی بهاره نوبهار، نشر قطره
● چنین گفت زرتشت، فریدریش ویلهلم نیچه، ترجمه‌ی داریوش آشوری، آگه
● سیدارتها، هرمان هسه، ترجمه‌ی سروش حبیبی، ماهی
● جنایت و مکافات، فیودور داستایفسکی، ترجمه‌ی مهری آهی، خوارزمی
● درمان شوپنهاور، اروین یالوم، ترجمه‌ی سپیده حبیب، قطره
مروری بر آنچه خواندیم
● نیچه، بزرگترین فیلسوف زمان، به بیماری روانی مهلکی دچار شده و تنها راه نجاتی که به ذهن اطرافیانش می‌رسد درمان او توسط یکی از پیشگامان روان‌درمانی، دکتر ژوزف بروئر است.
● بخش عمده‌ای از کتاب شرح گفتگوهای برویر و نیچه است.این دو در مکالمات طولانی‌شان از رنج آدمی، ضمیر ناخودآگاه و معنای زندگی می‌گویند؛ مضامینی که از مهم‌ترین و بحث‌برانگیزترین مواردی‌اند که ذهن فیلسوفان و روان‌کاوان را به خود مشغول می‌کند
● شخصیت‌ها تقریبا واقعی‌اند ولی بخش عمده‌ای از ماجراها، گفتگوها و روابط ساخته و پرداخته‌ی ذهن نویسنده‌اند.
● یالوم در کنار فعالیت‌های علمی و پژوهشی‌اش، حضوری پررنگ در ادبیات داشت. او یکی از معروف‌ترین نویسندگان رمان‌های روانشناختی است؛ رمان‌هایی که مسائل بنیادین روانشناسی را از رهگذر تجربه‌های زیسته، دستمایه‌ی خلق داستان می‌کنند.
یک جرعه از کتاب
درباره نویسنده
از مهم‌ترین آثار نظری او می‌توان به «روان‌درمانی اگزیستانسیال» نام برد که سال هاست به عنوان منبعی مهم و موثر برای روان‌درمان‌گران و بیماران مورد استفاده قرار می‌گیرد.
یالوم در کنار فعالیت‌های علمی و پژوهشی‌اش، حضوری پررنگ در ادبیات داشت. او یکی از معروف‌ترین نویسندگان رمان‌های روانشناختی است؛ رمان‌هایی که مسائل بنیادین روانشناسی را از رهگذر تجربه‌های زیسته، دستمایه‌ی خلق داستان می‌کنند. از مشهورترین آثار داستانی او می‌توان به «وقتی نیچه گریست»، «درمان شوپنهاور» و «مسئله‌ی اسپینوزا» اشاره کرد.
از یالوم به عنوان مهم‌ترین روان‌کاو زنده هم یاد میشود. او در حال حاضر ۹۱ سال سن دارد.
سوالات متداول
کتاب‌های مشابه
