دربارهی کتاب «تهوع»
معرفی کتاب
«تهوع» یا Nausea نخستین رمان ژان پل سارتر فیلسوف فرانسوی است که در سال 1938 منتشر شد. «تهوع» داستان زندگی آنتوان روکانتن، مورخ جوانی، را دنبال میکند که در شهر خیالی بویل در فرانسه زندگی میکند. سارتر این رمان را در قالب خاطره نوشته است که در آن روکانتن تجربههایی را که باعث شدهاند به او حالت تهوع دست بدهند، تعریف میکند و رفته رفته نوعی احساس بیزاری و بیگانگی نسبت به دنیای اطرافش در او شکل میگیرد. این رمان شاهکار سارتر در ادبیات محسوب میشود و در محافل فلسفی و ادبی مطالعه شده و مورد بررسی قرار گرفته است.
سارتر «تهوع» را چه زمانی نوشت؟
بین سالهای 1932 تا 1936. سارتر نوشتن این کتاب را طی خدمت سربازی شروع کرد و بعد از آن زمانی که در دبیرستانی در شهر لو آور فلسفه تدریس میکرد و زمانی که به برلین سفر کرده بود، نوشتن رمان را ادامه داد.
«تهوع» بر چه اساسی نوشته شده؟
سارتر از تجربیات و اندیشههای فلسفیاش برای خلق شخصیت محوری داستان و دست و پنجه نرم کردنش با «تهوع» و اضطراب اگزیستانسیالیستیاش بهره برده است.
روند انتشار «تهوع» به چه صورت بود؟
سارتر ابتدا برای پیدا کردن ناشر با مشکل روبرو شد، چون «نشریه بررسی ماهانه ادبیات و نقد» (Nouvelle Revue Francaise) نخستین اثر بلند داستانی سارتر را رد کرد، با وجودی که ریویونویس این مجله، ژان پولان، سفارش این اثر را کرده بود. اما در سال 1937 گاستون گالیمار، ناشر همین مجله، این اثر را پذیرفت و عنوان «تهوع» را برای آن پیشنهاد کرد. بریس پراین، ویراستار نشر گالیمار، درخواست کرد محتوایی که زیادی پوپولیست یا زیادی جنسی بودند حذف شوند. سارتر محتوای پوپولیستی را حذف کرد، که البته این اقدام با شخصیت او جور درنمیآمد. هنگام انجام این کار هم گله و شکایت کرد چون دلش میخواست «نشریه بررسی ماهانه ادبیات و نقد»، که آییننامه انتشاراتی ویژهای داشت، اثرش را منتشر کند. عاقبت سارتر حاضر نشد محتوای جنسی را حذف کند به این دلیل که به نظرش از لحاظ هنری به محتوایی که نشاندهنده توهم باشد، نیاز داشت.
شخصیت اصلی رمان «تهوع»
آنتوان روکانتن: کسی که سابقاً به ماجراجویی علاقمند بوده و حالا سه سال است که در بویل زندگی میکند. او با خانوادهاش قطع رابطه کرده و دوستی ندارد. روکانتن فرد گوشهگیری است که دوست دارد حرفهای دیگران را گوش دهد و رفتارشان را تحلیل کند.
«تهوع» در کدام گونهی ادبی جای میگیرد؟
«تهوع» رمانی فلسفی است که در آن داستان خیالی با اندیشهها و مفاهیم فلسفی آمیخته شده است. به طور خاص، این اثر در زیر ژانر ادبیات اگزیستانسیالیستی قرار میگیرد که موضوعاتی مثل فلسفه اگزیستانسیالیستی مثل معنای زندگی، وجود انسان، آزادی و اختیار را بررسی میکند. نویسنده اثر با استفاده از روایتی داستانی، اندیشهها و پرسشهای فلسفی پیچیده را منتقل و بررسی میکند.
با چه مضامینی در رمان «تهوع» مواجه میشویم؟
• پوچی و احتمال: رمان زندگی را بیمعنا و پوچ به تصویر میکشد و شخصیت اصلی داستان سعی در کنار آمدن با این موضوع دارد.
• بیگانگی و انزوا: شخصیت اصلی داستان بیگانگی و انزوای شدید را نسبت به دنیای پیرامونش احساس میکند که به حالت تهوع و وحشتش مربوط میشود.
• آزادی و مسئولیت: این داستان میگوید انسان اساساً آزاد است انتخاب کند و زندگی خود را شکل بدهد، اما این آزادی با بار مسئولیتی همراه است که ممکن است تحملش دشوار باشد.
• زمان و حافظه: «تهوع» ماهیت زمان و حافظه و این را که چگونه این دو تجربههای ما از جهان را شکل میدهند، زیرورو میکند.
نویسنده در «تهوع» چه میخواهد بگوید؟
• ماهیت پوچ هستی: سارتر زندگی را بیمعنا و پوچ به تصویر میکشد و به این طریق روی تضادها و ناهمگونیهای ذاتی تجربه انسانی تأکید میکند.
• چالشهای آزادی: سارتر بر این ایده که انسان اساساً آزاد است تا انتخاب کند و زندگیاش را شکل دهد تأکید دارد، اما همزمان میگوید این آزادی میتواند منبع اضطراب و وحشت باشد.
• مشکل خودفریبی: انسان از راههای گوناگون درگیر «خودفریبی» میشود تا از رویارویی با واقعیت آزادی و مسئولیت فرار کند.
• نیاز به واقعی بودن: سارتر میگوید زندگی واقعی داشتن و مطابق با طبیعت واقعی خود برای غلبه بر بیگانگی و تهوع لازم و ضروری است.
• اهمیت هنر: سارتر نقش هنر و خلاقیت را به عنوان ابزاری برای کنار زدن پوچی و خلق معنا در دنیای پوچ را کشف و بررسی میکند.
بازتاب انتشار «تهوع»
زمانی که این اثر منتشر شد اهمیت آن به عنوان اثری در ادبیات اگزیستانسیالیست شناخته شد و منتقدان سبک و رویکرد مبتکرانهی سارتر را ستودند. طی گذشت زمان «تهوع» اثر ادبی کلاسیک قرن بیستمی و کتاب بنیادین فلسفهی اگزیستانسیالیست شناخته شد. این اثر به زبانهای بیشماری ترجمه شده و روی نسلهای مختلف نویسندگان، فیلسوفها و هنرمندان تأثیرگذار بوده است.
نیویورک پست درباره این اثر را چنین گفته: سارتر با کتاب تهوع، موفقیت بزرگی به دست آورده است.
دیگر آثار ژان پل سارتر
دوزخ، ترجمه حمید سمندریان، نشر قطره
مگسها، ترجمه قاسم صنعوی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه
سن عقل، ترجمه حسین سلیمانینژاد، نشر چشمه
اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر، ترجمه مصطفی رحیمی، نشر نیلوفر
واژهها، ترجمه پرویز شهدی، انتشارات مجید (بهسخن)
تیفوس، ترجمه قاسم صنعوی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه
گوشهنشینان آلتونا، ترجمه ابوالحسن نجفی، نشر نیلوفر
هستی و نیستی، ترجمه مهستی بحرینی، نشر نیلوفر
ادبیات چیست؟ ترجمه مصطفی رحیمی و ابوالحسن نجفی، نشر نیلوفر
مردگان بیکفن و دفن، ترجمه پری صابری، نشر قطره
زنان تروا، ترجمه قاسم صنعوی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه
درباره نمایش، ترجمه ابوالحسن نجفی، نشر نیلوفر
دستهای آلوده، ترجمه قاسم صنعوی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه
در دفاع از روشنفکران، ترجمه رضا سیدحسینی، نشر نیلوفر
دیوار، ترجمه صادق هدایت، نشر جامهدران
نکراسوف، ترجمه قاسم صنعوی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه
طنزآوران جهان نمایش، ترجمه داریوش مودبیان، نشر گویا
دلمردگی، ترجمه حسین سلیمانی نژاد، نشر چشمه
زیباییشناسی، ترجمه رضا شیرمرز، نشر قطره
طرحواره نظریهای درباره احساسات، ترجمه سینا رویایی، نشر نگاه
حقیقت و وجود، ترجمه شروین اولیایی، انتشارات ققنوس
چرخدندهها، ترجمه قاسم صنعوی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه
کار از کار گذشت، ترجمه حسین کسمایی، نشر جامی (مصدق)
فاتحان، ترجمه علی نجیمی، انتشارات یکشنبه
شاهدی بر زندگی من، ترجمه سودابه گیوارد، نشر باغ نو
چه ترجمههایی از این کتاب در فارسی در دسترس است؟
محمدرضا پارسایار، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه
کیومرث پارسای، انتشارات علم
غثیان (تهوع)، مهدی روشن زاده، انتشارات فرهنگ جاوید
امیر جلال الدین اعلم، نشر نیلوفر
سمیرا بیات، انتشارات باران خرد
حسین سلیمانی نژاد، نشر چشمه
محمود بهفروزی، انتشارات جامی (مصدق)
اگر از این کتاب خوشتان آمد، این کتاب را هم پیشنهاد میکنیم
بیگانه، آلبر کامو، ترجمه خشایار دیهیمی، نشر ماهی
محاکمه، فرانتس کافکا، ترجمه علی اصغر حداد، نشر ماهی
طاعون، آلبر کامو، کاوه میرعباسی، نشر ماهی
کتاب برادران کارامازوف، فئودور داستایوفسکی، اصغر رستگار، نشر نگاه
گرگ بیابان، هرمان هسه، ترجمه کیومرث پارسای، انتشارات علم
مروری بر آنچه خواندیم
• «تهوع» نخستین رمان ژان پل سارتر فیلسوف فرانسوی است که در سال 1938 منتشر شد. «تهوع» داستان زندگی آنتوان روکانتن، مورخ جوانی، را دنبال میکند که در شهر خیالی بویل در فرانسه زندگی میکند.
• سارتر نوشتن این کتاب را طی خدمت سربازی شروع کرد و بعد از آن زمانی که در دبیرستانی در شهر لو آور فلسفه تدریس میکرد و زمانی که به برلین سفر کرده بود، نوشتن رمان را ادامه داد.
• «تهوع» در زیر ژانر ادبیات اگزیستانسیالیستی قرار میگیرد که موضوعاتی مثل فلسفه اگزیستانسیالیستی مثل معنای زندگی، وجود انسان، آزادی و اختیار را بررسی میکند.
• این داستان میگوید انسان اساساً آزاد است انتخاب کند و زندگی خود را شکل بدهد، اما این آزادی با بار مسئولیتی همراه است که ممکن است تحملش دشوار باشد.
• زمانی که این اثر منتشر شد اهمیت آن به عنوان اثری در ادبیات اگزیستانسیالیست شناخته شد و منتقدان سبک و رویکرد مبتکرانهی سارتر را ستودند.
یک جرعه از کتاب
خلاصه کتاب
طی ده سال گذشته آنتوان روکانتن دربارهی مارکی دو رولبون تحقیق کرده است؛ او اشرافزادهای فرانسوی بوده که در طول انقلاب فرانسه زندگی کرده. رلبون اصالتاً اهل بویل است برای همین روکانتن به این شهر نقل مکان کرده تا تحقیقاتش را کامل کند و کتابی دربارهی او بنویسد. اما تهوع او خیلی زود به تحقیقاتش راه پیدا میکند. هر زمان که به آینه نگاه میکند، نمیداند تصویر خودش را میبیند یا رلبون را. طولی نمیکشد که علاقه به کارش را از دست میدهد و میفهمد هرگز نمیتواند تحقیقاتش در مورد رلبون را به سرانجام برساند و او را بشناسد، انگار رلبون هنوز زنده است. روکانتن احساس میکند گرفتار گذشته شده است و زندگی در لحظه حال را انتخاب میکند.
روکانتن کم کم میفهمد حالت تهوعش به پرسشش دربارهی هستی مربوط میشود. او میفهمد از رلبون و گذشته برای توجیه کردن وجود خودش استفاده میکرده. روکانتن سرکشانه وجود خود را اثبات میکند و ادعا میکند هر کسی را که میبیند از تصدیق وجود خود میترسد. روکانتن که روی وجود اشیا و انسانها تمرکز کرده، کشف میکند که «وجود بر ماهیت مقدم است».
روکانتن معشوق پیشینش، آنی، را در پاریس ملاقات میکند. روکانتن امیدوار است دوباره رابطهشان را از سر میگیرند، اما وقتی میبیند با همدیگر آنچنان حرفی ندارند، ناامید میشود. بیهوده تلاش میکند موضوع تهوع را برای آنی توضیح دهد، اما آنی متوجه نمیشود. از همدیگر جدا میشوند و هر دو میدانند دیگر همدیگر را نمیبینند. روکانتن به بویل بازمیگردد و مصمم است با پذیرفتن وجودش در حال، خود را از گذشته برهاند.