معرفی کتاب
«قمارباز» نوشته‌ی فئودور داستایوفسکی رمان روانشناختی جذابی است که دست خواننده را می‌گیرد و به اعماق هیجانات انسان و ساختار اجتماعی می‌برد. وقایع این داستان در شهر خیالی رولتنبرگ روی می‌دهد و حول شخصیتی به نام الکسی ایوانوویچ می‌گردد؛ او معلم سرخانه‌ای است که عاشق دختر صاحبخانه، پولینا الکساندروونا، می‌شود. رابطه‌شان کم کم گرفتار دنیای قمار می‌شود و داستایوفسکی زبردستانه درونمایه‌های اعتیاد، عشق، طبقه‌ی اجتماعی و پیچیدگی‌های وضعیت انسان را در هم می‌تند. این رمان قدرتمند و تفکربرانگیز تصویری از اعماق روان و هیجانات انسان ارائه می‌کند و از طرفی ساختارها و ارزش‌های اجتماعی را به نقد می‌کشد.
«قمارباز» چطور نوشته شد؟
در 1866 داستایوفسکی به شدت بدهکار بود و برای فرار از مشکلات مالی، قراردادی را با اف.تی. استلوفسکیِ ناشر امضا کرد. در قرارداد مقرر شد اگر داستایوفسکی تا اول نوامبر 1866 یک رمان جدید به استلوفسکی تحویل ندهد، امتیاز و حقوق تمامی کارهای داستایوفسکی تا 9 سال به استلوفسکی تعلق می‌گیرد. او با کمک ماشین‌نویسی به نام آنا گریگوریونا اسنتکینا توانست طی حدود 26 روز نوشتن رمان را تمام کند و رمان را طبق قرارداد اول نوامبر به ناشر تحویل دهد.
شخصیت اصلی رمان «قمارباز»
الکسی ایوانوویچ، تحصیل‌کرده و معلم سرخانه‌ی خانواده‌ی ژنرال روسی است. او عاشق و دلباخته‌ی دخترخوانده‌ی ژنرال است.
شخصیت‌های داستان
ژنرال: افسر بازنشسته‌ی ارتش روسیه که الکسی در استخدام اوست و زیر بار قرض و بدهی است.
پولینا الکساندرونا پراسکوویا: دخترخوانده‌ی ژنرال و معشوقه‌ی الکسی
ماریا فیلیپونا: خواهر ژنرال که او هم گرفتار قمار می‌شود.
مادمازل بلانش: زن فرانسوی ثروتمندی که ژنرال برای پول‌هایش دندان تیز کرده.
خاله‌ی ژنرال: خاله‌ی ثروتمند ژنرال که به او «مادربزرگ» هم می‌گویند. ورود او به رولتنبرگ کاری می‌کند که قماربازی‌ها پرشور و حرارت‌تر بشوند.
آستلی: مردی انگلیسی که دوست و رقیب الکسی می‌شود چون او هم عاشق پولیناست.
«قمارباز» در کدام گونه‌ی ادبی جای می‌گیرد؟
پرداختن داستایوفسکی به روان انسان و بررسی موضوعاتی مثل اعتیاد، عشق و اخلاقیات این رمان را در گونه‌ی ادبیات روانکاوانه قرار می‌دهد. از طرفی چون داستایوفسکی زندگی را به همان شکلی که هست به تصویر کشیده و روی تجربیات روزمره‌ی شخصیت‌ها دست گذاشته، «قمارباز» جزو آثار رئالیسم هم محسوب می‌شود.
با چه مضامینی در رمان «قمارباز» مواجه می‌شویم؟
اعتیاد به قمار موضوع محوری رمان است، چون الکسی و بقیه‌ی شخصیت‌های رمان با میل شدیدشان به قمار دست به گریبان‌اند. رمان به ماهیت ویران‌کننده‌ی اعتیاد و تأثیرات آن بر روابط شخصی و سلامت روان می‌پردازد. از طرفی، الکسی امیدوار است با قمار دل پولینا را مال خود کند. داستایوفسکی با شرح عشق یک‌طرفه‌ی الکسی به پولینا پیرنگ رمان را پیش می‌برد. بنابراین موضوع دیگری که «قمارباز» به آن پرداخته، عشق و پیچیدگی‌های آن، هوس، عواقب دنبال کردن عشق با رفتارهای خطرناک و خودویرانگر است.
نویسنده در «قمارباز» چه می‌خواهد بگوید؟
داستایوفسکی که خود او هم با اعتیاد به قمار دست و پنجه نرم می‌کرد، در این رمان قدرت ویرانگر اعتیاد و پیامدهایش بر فرد و روابطش را نشان می‌دهد. همچنین «قمارباز» نقدی است بر سلسله‌مراتب اجتماعی و شیوه‌های به دست آوردن پول و مقام که اغلب به بهای آسایش خودشان و دیگران تمام می‌شود. داستایوفسکی با نوشن این رمان قصد دارد سطحی و بی‌رحمانه بودن میل شدید جامعه به ثروت و قدرت را نشان دهد.
نظر منتقدان و عملکرد «قمارباز»
• پرداختن به اعتیاد به قمار و تأثیر روانی‌اش بر شخصیت‌ها ستوده شده است.
• منتقدان داستانسرایی داستایوفسکی و به تصویر کشیدن هیجانات پیچیده‌ی انسان را تحسین کرده‌اند.
• گوستاو فلوبر، نویسنده‌ی فرانسوی همعصر داستایوفسکی، نثر نوشتاری و رویکرد داستایوفسکی به داستانسرایی را ستایش کرده.
• «قمارباز» یکی از مهم‌ترین آثار داستایوفسکی به شمار می‌رود که سهم بسزایی در ادبیات روسیه و جهان ایفا کرده است.
• تاکنون اقتباس‌های سینمایی متعددی از این داستان روی پرده رفته است.
جای «قمارباز» در کتابخانه‌تان کجاست؟
می‌توانید این کتاب را در کنار بقیه‌ی آثار فئودو داستایوفسکی، مثل کتاب جنایت و مکافات یا «برادران کارامازوف» بگذارید. یا می‌توانید در کنار آثار ادبی روسیه و آثار نویسندگانی همچون آنتوان چخوف، لئو تولستوی و ... بگذارید.
چه ترجمه‌هایی از این کتاب در فارسی در دسترس است؟
سروش حبیبی، نشر چشمه
جلال آل احمد، نشر نگاه
صالح حسینی، نشر نیلوفر
پرویز شهدی، انتشارات مجید (به سخن)
نازلی اصغرزاده، انتشارات دنیای نو
سبحان اسماعیلی سیگارودی، نشر گویا
حمیدرضا آتش‌برآب، نشر علمی و فرهنگی
اگر از این کتاب خوشتان آمد، این کتاب را هم پیشنهاد می‌کنیم
«ابله» نوشته‌ی فئودور داستایوفسکی که در آن هم به موضوعاتی مانند روان انسان، عشق و اخلاقیات می‌پردازد.
امتیازات کتاب
• امتیاز گودریدز: 9/3 از ۵
• امتیاز آمازون: 2/4 از ۵
مروری بر آنچه خواندیم
• وقایع داستان در شهر خیالی رولتنبرگ روی می‌دهد و حول شخصیتی به نام الکسی ایوانوویچ می‌گردد.
• این رمان قدرتمند و تفکربرانگیز تصویری از اعماق روان و هیجانات انسان ارائه می‌کند.
• داستایوفسکی این رمان را در زمانی نوشت که زیر بار قرض و بدهی بود.
• الکسی ایوانوویچ معلم سرخانه‌ی خانواده‌ی ژنرال روسی و دلباخته‌ی دخترخوانده‌ی ژنرال است.
• «قمارباز» جزو آثار رئالیسم هم محسوب می‌شود.
• الکسی و بقیه‌ی شخصیت‌های رمان با میل شدیدشان به قمار دست به گریبان‌اند.
• خود داستایوفسکی هم با اعتیاد به قمار دست و پنجه نرم می‌کرد.
• «قمارباز» نقدی است بر سلسله‌مراتب اجتماعی و شیوه‌های به دست آوردن پول و مقام.
• گوستاو فلوبر نثر نوشتاری و رویکرد داستایوفسکی به داستانسرایی را ستایش کرده.
• می‌توانید این کتاب را در کنار بقیه‌ی آثار فئودو داستایوفسکی بگذارید.
• آثار داستایوفسکی تأثیری شگرف بر ادبیات مدرن و فلسفه گذاشته است.
• اگر از مطالعه‌ی «قمارباز» لذت بردید، پیشنهاد می‌کنیم «ابله» به قلم همین نویسنده را هم بخوانید.
یک جرعه از کتاب
«آه، بله!»
«حتی به زحمتش هم نمی‌ارزد، آدم‌های سرشناس به‌رغم نارضایتی‌شان این حرکت آن‌ها را تحمل می‌کنند، به‌ویژه اگر این‌ها هر روز اسکناس‌های هزارفرانکی خرد کنند. اما به محض اینکه دیگر چنین کاری را نمی‌کنند، از آن‌ها خواهش می‌شود از میز فاصله بگیرند. مادمازل زلما این کار را می‌کرد ولی باز هم در بازی با بدشانسی روبرو شد. یادتان باشد که خانم‌ها بیشتر وقت‌ها در این بازی شانس می‌آورند. آن‌ها بی‌نهایت به اعصابشان مسلط هستند و بسیار خویشتندار...»
خلاصه کتاب
در فصل‌های چهار تا شش، الکسی قمار می‌کند و مبلغ هنگفتی به جیب می‌زند، اما رابطه‌اش با پولینا به مشکل می‌خورد، چرا که او باور دارد الکسی می‌خواهد عشق او را با پول بخرد.
درباره نویسنده
سوالات متداول
علاقمندان به داستان‌های فلسفی.
کتاب‌های مشابه
