جغد سیاه
معرفی خواندنی‌ترین کتاب‌ها
دسته بندی: رمان عاشقانه

سال بلوا

عباس معروفی
7 دقیقه
سال بلوا
169
0
داستان عشق نافرجام دختر و کوزه‌گر
درباره‌ی کتاب «سال بلوا»

معرفی کتاب

«سال بلوا» به قلم عباس معروفی در سال 1382 منتشر شد. رمانی که وقایع آن در ایران معاصر می‌گذرد و داستان زنی جوان به نام نوش‌آفرین است که با مشکلات زندگی در جامعه‌ای مردسالار دست و پنجه نرم می‌کند و زندگی شاد و بی‌دغدغه برایش در حد یک آرزوست. 

«سال بلوا» درباره‌ی چیست؟ 

داستان زندگی نوش‌آفرین، زن جوانی که در جامعه‌ای مردسالار زندگی می‌کند. او در آزروی یک زندگی خوشبخت با نامزدش است، اما زمانی که نامزدش او را رها می‌کند و سراغ زن دیگری می‌رود، زندگی نوش‌آفرین از هم می‌پاشد. «سال بلوا» داستان خشونت و اجباری است که در طول تاریخ بر زنان و زندگی‌شان اعمال شده. 

خلاصه داستان کتاب سال بلوا

نویسنده برای روایت «سال بلوا» چه تکنیکی را به کار برده؟ 

معروفی برای روایت این داستان از تکنیک جریان سیال ذهن بهره گرفته است که نشان‌دهنده‌ی سبک نوشتاری منحصربه‌فرد این نویسنده است؛ معروفی به این وسیله افکار و احساسات نوش‌آفرین، خاطره‌ها و تداعی‌هایش را برای خواننده بازگو می‌کند. او این تکنیک را تحت تأثیر آثار هوشنگ گلشیری، نویسنده‌ی مدرنیست، در رمان‌هایش به کار می‌برد.

«سال بلوا» در چه ژانری قرار می‌گیرد؟

کندوکاو جهان درونی شخصیت‌ها، استفاده از جریان سیال ذهن، پیروی نکردن از اصول روایی و دور شدن از روایت خطی و شخصیت‌پردازی متفاوت، رمان «سال بلوا» را در ژانر مدرنیسم قرار داده است.

شباهت‌های «سال بلوا» با «سمفونی مردگان»

شخصیت‌های هر دو رمان با جهان درونی و احساساتشان و همچنین انتظارات و محدودیت‌های اجتماعی دست به گریبان هستند.
نویسنده در هر دو رمان از تکنیک جریان سیال ذهن بهره برده تا ذهن شخصیت‌هایش را بکاود. 
سبک نوشتاری منحصربه‌فرد معروفی که مشخصه‌ی آن نثری شاعرانه است، در هر دو رمان دیده می‌شود.

بخشی از کتاب سال بلوا

شخصیت اصلی رمان «سال بلوا»

نوشا یا نوش‌آفرین: دختری جوان، تنها فرزند سرهنگ نیلوفری و همسر دکتر معصوم و عاشق کوزه‌گری به نام حسینا. زنان همسایه آرزو دارند جای او باشند.

شخصیت‌های داستان

معصوم: پزشک و شوهر نوشا. مردی سلطه‌طلب و بی‌مهر که نوشا را کتک می‌زند. او نوشا را به دلیل اینکه باردار نمی‌شود تحقیر می‌کند.  
حسینا: مرد مسافر که به دنبال برادران گمشده‌اش است و در سنگسر حجره‌ی کوزه‌گری دارد. نوشا بر حسب اتفاق با حسینا آشنا می‌شود و به او دل می‌بازد.
سرهنگ نیلوفری: پدر نوشا. از نگاه نوشا مهربان‌ترین مرد دنیاست. سرهنگ مرتکب قتل ناموسی شده و خواهر خودش را به ضرب گلوله کشته. 

با چه مضامینی در رمان «سال بلوا» مواجه می‌شویم؟

پیامدهای هنجارها و انتظارات اجتماعی محدودکننده، به‌خصوص برای زنان، و اهمیت زیر سؤال بردن این هنجارها برای دست یافتن به آزادی و رضایتمندی.
تأثیر ویرانگر خیانت، دل شکستن و فقدان عشق بر ذهن انسان
قدرت امید و تاب‌آوری در غلبه بر شرایط دشوار، حتی زمانی که جهان هم علیه انسان برمی‌خیزد. 
اهمیت کشف جهان درونی‌مان و درک احساسات‌مان برای داشتن زندگی سعادتمند و یافتن معنا در زندگی. 

نویسنده‌ی «سال بلوا» خود را کدام شخصیت داستان می‌داند؟

عباس معروفی در گفتگویی با روزنامه‌ی سازندگی که پس از درگذشت او منتشر شد، درباره‌ی اینکه خودش کدام شخصیت داستان «سال بلوا» است، گفته بود: «... در آخر کتاب، نوشا دستِ «باسی» را می‌گیرد، این «باسی» خودِ من هستم، هشت‌سالگی من است، و به او می‌گوید آینده‌ عجیبی خواهی داشت، مرا از یاد نبر!» 

نقل قول نویسنده سال بلوا

عملکرد «سال بلوا» 

این کتاب ابتدا در نشر گردون، متعلق به خود عباس معروفی منتشر شد که بعدتر نشر ققنوس انتشار آن را بر عهده گرفت. تاکنون قطع رقعی این رمان به چاپ سی‌ونهم رسیده و این اثر به زبان‌های انگلیسی و آلمانی ترجمه شده است. 

دیگر آثار عباس معروفی

مجموعه داستان روبروی آفتاب، 1359
سمفونی مردگان، 1368
فریدون سه پسر داشت، 1382
ذوب شده، 1388
تماماٌ مخصوص، 1389
نام تمام مردگان یحیاست، 1397
دریاروندگان جزیره آبی‌تر، 1382
آونگ خاطره‌های ما، 1382
این سو و آن سوی متن، 1390

اگر از این کتاب خوشتان آمد، این کتاب را هم پیشنهاد می‌کنیم

سمفونی مردگان، عباس معروفی، ققنوس
شازده احتجاب، هوشنگ گلشیری، نشر نیلوفر
تخم شر، بلقیس سلیمانی، نشر ققنوس
شام آخر در سرخ‌ده، بلقیس سلیمانی، نشر چشمه
مرده‌ها در راه‌اند، ناتاشا امیری، نشر ققنوس
مثل همه‌ی عصرها، زویا پیرزاد، نشر مرکز
کتاب خانه‌‌ی ادریسی‌ها، غزاله علیزاده

مروری بر آنچه خواندیم

«سال بلوا» به قلم عباس معروفی، رمانی است که وقایع آن در ایران معاصر می‌گذرد و داستان زنی جوان به نام نوش‌آفرین است که با مشکلات زندگی در جامعه‌ای مردسالار دست و پنجه نرم می‌کند.
«سال بلوا» داستان خشونت و اجباری است که در طول تاریخ بر زنان و زندگی‌شان اعمال شده. 
معروفی برای روایت این داستان از تکنیک جریان سیال ذهن بهره گرفته است که نشان‌دهنده‌ی سبک نوشتاری منحصربه‌فرد این نویسنده است. او این تکنیک را تحت تأثیر آثار هوشنگ گلشیری، نویسنده‌ی مدرنیست، در رمان‌هایش به کار می‌برد.
تاکنون قطع رقعی رمان «سال بلوا» به چاپ سی‌ونهم رسیده و این کتاب به زبان‌های انگلیسی و آلمانی ترجمه شده است. 
عباس معروفی از معدود نویسندگان ایرانی به شمار می‌رود که فرم رمان مدرن غربی را برای روایت‌ داستان‌هایش در نظر می‌گرفت. او جزو نویسندگان ایرانی معاصر است که اغلب آثارش به زبان‌های دیگر ترجمه شده‌اند.

Separator

یک جرعه از کتاب

دویدم و در راه فکر کردم که من چه یادی دارم، چرا یادم به وسعت همه‌ی تاریخ است؟ و چرا آدم‌ها در یاد من زندگی می‌کنند و من در یاد هیچ‌کس نیستم؟
چه حرف‌ها! خبر از دل آدم که ندارند، نمی‌دانند هر آدمی سنگی است که پدرش پرتاب کرده است. پوسته‌ی ظاهری چه اهمیتی دارد؟ درونم ویرانه است، خانه‌ای پر از درخت که سقف اتاق‌هاش ریخته است، تنها یک دیوار مانده، با دری که باد در آن زوزه می‌کشد. یا نه، چناری است که پیرمردی در آن کفش نیمدار دیگران را تعمیر می‌کند، گیرم شاخ و برگی هم داشته باشد.
خدا نکند که طبیعت بخواهد موهای گندمزار را شانه بزند و یا خدا نخواهد که مرد چوپانی را روی صخره‌ها سنگِ سیاه کند، اشاره‌ی رعد و برق کافی است. و مگر نبود که همین چند سال پیش یحیی، پسر حیدر را زغال کرد. و خدا نخواهد که از آسمان سیل ببارد. آب، کوچه‌ها و خیابان‌ها را برمی‌دارد و تا به خود بیایی آن‌همه آدم و خانه و گاو اسب را درهم غلتانده است.
خدا بخواهد که باد سرِ بازی داشته باشد، حالا یا با موهای او یا با دل من، چه فرقی می‌کند؟ اگر او اثیری نبود و از افسانه‌ها در نمی‌آمد، آن‌همه دانایی و هوش را از کجا آورده بود؟ چطور ممکن است مردی به سن و سال او خمسه‌ی نظامی را از بر بخواند، از هفت گنبد تعبیرهای عجیب و غریبی بسازد، بی‌ آن‌که مدرسه‌ای رفته باشد؟ حرف‌های خوب می‌زد، حضوری بی‌آزار داشت، و رنگ‌ها را آن‌قدر خوب می‌شناخت و قشنگ کنار هم ردیفشان می‌کرد که می‌ماندی حیران؛ اخرایی با سیاه، سبز و نارنجی، آبی و صورتی. و اگر کم‌توقع نبود، هر دوی ما سرنوشتی یکسان می‌داشتیم، چه او پیغمبر من می‌بود، چه من خدای او می‌شدم. و روزگار چه بازی بدی با ما داشت.
Separator

خلاصه کتاب

زمان داستان، اواخر سلطنت رضاخان است. نوش‌آفرین، فرزند سرهنگ نیلوفری و عالیه خانم، در شیراز بزرگ‌ شده. سرهنگ نیلوفری از بزرگان منطقه‌ی فارس است و مدت‌ها پیش رضاخان وعده‌ی انتقالش به مرکز را به او داده و حالا سرهنگ در انتظار نامه‌ی رضاخان است. سرهنگ نیلوفری آرزو دارد به مقام وزارت جنگ برسد یا نوش‌آفرین را عروس شاه بکند. سرهنگ که به رضاخان اعتماد دارد، دار و ندارش را در شیراز می‌فروشد و به سنگسر می‌رود. در آنجا خانه‌ای بزرگ می‌خرد و فرمانده نظامی شهر می‌شود. چهار سال بعد، هنوز خبری از رضاشاه نیست و سرهنگ نیلوفری آن‌قدر گریه می‌کند که سوی چشم‌هایش را از دست می‌دهد و مدتی بعد از دنیا می‌رود. نوش‌آفرین که برای گشت و گذار به باغ‌های درگزین پدرش می‌رود، با شخصی به نام حسینا روبرو می‎شود که بعدها می‌فهمد کارگاه سفالگری دارد و در پی یافتن برادرانش است. نوشا دلباخته‌ی حسینا می‌شود. نوشا در این وقت هفده ساله است. در این وقت، شخصیت دکتر معصوم معرفی می‌شود. نوش‌آفرین تب‎کرده از عشق حسینا به مطب معصوم می‌رود و حتی به او می‌گوید عاشق شده است. در همین روزها، معصوم که به خانه‌ی نیلوفری‌ها رفت و آمد دارد، از نوش‌آفرین خواستگاری می‌کند. در این میان، حسینا به نوش‌آفرین اعتراف می‌کند که عاشقش شده است. نوش‌آفرین هم موضوع را با مادرش در میان می‌گذارد، ولی عالیه خانم بهانه‌ می‌آورد و به خواستگاری حسینا جواب رد می‌دهد. در نهایت نوش‌آفرین با پافشاری‌های مادرش و آنچه «تقدیر و سرنوشت» برایش در نظر گرفته، با دکتر معصومِ 36 ساله ازدواج می‌کند. در همین وقت، قوای روسیه به کشور وارد می‌شوند و پای جنگ جهانی دوم به ایران می‌رسد. 
داستان وارد زمان حال می‌شود؛ معصوم در میخانه‌ از ماجرای عشق حسینا و نوش‌آفرین باخبر می‎شود. معصوم به نوش‌آفرین مشکوک می‌شود. مست و عصبی به خانه می‌رود و با نوشا دعوا و مرافعه می‌کند و با قنداق تفنگ موزر به سر نوش‌آفرین می‌کوبد. نوش‌آفرین بر اثر این ضربه، بیهوش می‌شود و معصوم او را در تختخواب می‌گذارد. معصوم از روی کینه به حسینا تهمت می‌زند و می‌گوید او جذامی است. همه را علیه او تحریک می‌کند و به کسانی رشوه می‌دهد تا او را بکشند. بیهوشی نوشا هفت روز طول می‌کشد و در شب پنجم، معصوم به دیگران می‌گوید زنش هم جذام گرفته و امروز و فردا از دنیا می‌رود. در شب هفتم نوش‌آفرین می‌میرد و روایت‌ها درهم و به گذشته و حال و آینده در رفت‌وآمد است.
در پایان داستان، چند سال گذشته است. نوش‌آفرین را می‌بینیم که جلوی خانه‌شان می‌رود و میرزاحسن را می‌بیند که دارد برای نوه‌اش «باسی» افسانه‌ی دختری را تعریف می‌کند که عاشق یک کوزه‌گر می‌شود. وقتی چشم میرزاحسن به نوشا می‌افتد، از سال‌های پس از سال بلوا می‌گوید و در حرف‌هایش می‌گوید 22 سال از آن موقع گذشته است. او عاقبت بسیاری از شخصیت‌ها و اتفاقات را برای نوه‌اش تعریف می‌کند. 
Separator

درباره نویسنده

عباس معروفی، نویسنده، نمایشنامه‌نویس، شاعر و روزنامه‌نگار ایرانیِ زاده‌ی 1336 بود که با انتشار رمان «سمفونی مردگان» در 1368 به شهرت رسید و نویسنده‌ای صاحب‌ سبک شناخته شد. او که حدود یازده سال دبیر ادبیات بود، بعدتر سردبیری مجله‌ی موسیقی «آهنگ» را به عهده گرفت. معروفی از ۱۳۶۶ تا ۱۳۶۹ مدیر ارکستر سمفونیک تهران بود و زمینه‌ی‌ اجرای ۵۰۰ کنسرت موسیقی را فراهم کرد. در 1369 مجله‌ی ادبی «گردون» را راه‌اندازی کرد و سردبیرش شد. «جایزه‌ی قلم زرین گردون» هم در پیوند با این مجله شکل گرفت. معروفی در ۱۳۷۴ ناگزیر به ترک ایران شد و ابتدا به پاکستان و در نهایت به آلمان مهاجرت کرد. او در شهریور 1399 از ابتلای خود به سرطان لنفاوی خبر داد و دو سال بعد، در 65 سالگی، از دنیا رفت. انسان و دغدغه‌هایش جزو اصلی‌ترین محورهای آثار معروفی هستند. او از معدود نویسندگان ایرانی به شمار می‌رود که فرم رمان مدرن غربی را برای روایت‌ داستان‌هایش در نظر می‌گرفت. عباس معروفی جزو نویسندگان ایرانی معاصر است که اغلب آثارش به زبان‌های دیگر ترجمه شده‌اند.
Separator

سوالات متداول

برای آشنایی با تاریخ اجتماعی ایران و به‌خصوص خشونت علیه زنان در خانواده‌های مردسالار.
علاقه‌مندان به آثار عباس معروفی، داستان عاشقانه و ادبیات معاصر ایران.
Separator

کتاب‌های مشابه

Separator

نظر کاربران

نظر خود را با ما به اشتراک بگذارید.