دربارهی کتاب «سال بلوا»
معرفی کتاب
«سال بلوا» به قلم عباس معروفی در سال 1382 منتشر شد. رمانی که وقایع آن در ایران معاصر میگذرد و داستان زنی جوان به نام نوشآفرین است که با مشکلات زندگی در جامعهای مردسالار دست و پنجه نرم میکند و زندگی شاد و بیدغدغه برایش در حد یک آرزوست.
«سال بلوا» دربارهی چیست؟
داستان زندگی نوشآفرین، زن جوانی که در جامعهای مردسالار زندگی میکند. او در آزروی یک زندگی خوشبخت با نامزدش است، اما زمانی که نامزدش او را رها میکند و سراغ زن دیگری میرود، زندگی نوشآفرین از هم میپاشد. «سال بلوا» داستان خشونت و اجباری است که در طول تاریخ بر زنان و زندگیشان اعمال شده.
نویسنده برای روایت «سال بلوا» چه تکنیکی را به کار برده؟
معروفی برای روایت این داستان از تکنیک جریان سیال ذهن بهره گرفته است که نشاندهندهی سبک نوشتاری منحصربهفرد این نویسنده است؛ معروفی به این وسیله افکار و احساسات نوشآفرین، خاطرهها و تداعیهایش را برای خواننده بازگو میکند. او این تکنیک را تحت تأثیر آثار هوشنگ گلشیری، نویسندهی مدرنیست، در رمانهایش به کار میبرد.
«سال بلوا» در چه ژانری قرار میگیرد؟
کندوکاو جهان درونی شخصیتها، استفاده از جریان سیال ذهن، پیروی نکردن از اصول روایی و دور شدن از روایت خطی و شخصیتپردازی متفاوت، رمان «سال بلوا» را در ژانر مدرنیسم قرار داده است.
شباهتهای «سال بلوا» با «سمفونی مردگان»
• شخصیتهای هر دو رمان با جهان درونی و احساساتشان و همچنین انتظارات و محدودیتهای اجتماعی دست به گریبان هستند.
• نویسنده در هر دو رمان از تکنیک جریان سیال ذهن بهره برده تا ذهن شخصیتهایش را بکاود.
• سبک نوشتاری منحصربهفرد معروفی که مشخصهی آن نثری شاعرانه است، در هر دو رمان دیده میشود.
شخصیت اصلی رمان «سال بلوا»
نوشا یا نوشآفرین: دختری جوان، تنها فرزند سرهنگ نیلوفری و همسر دکتر معصوم و عاشق کوزهگری به نام حسینا. زنان همسایه آرزو دارند جای او باشند.
شخصیتهای داستان
معصوم: پزشک و شوهر نوشا. مردی سلطهطلب و بیمهر که نوشا را کتک میزند. او نوشا را به دلیل اینکه باردار نمیشود تحقیر میکند.
حسینا: مرد مسافر که به دنبال برادران گمشدهاش است و در سنگسر حجرهی کوزهگری دارد. نوشا بر حسب اتفاق با حسینا آشنا میشود و به او دل میبازد.
سرهنگ نیلوفری: پدر نوشا. از نگاه نوشا مهربانترین مرد دنیاست. سرهنگ مرتکب قتل ناموسی شده و خواهر خودش را به ضرب گلوله کشته.
با چه مضامینی در رمان «سال بلوا» مواجه میشویم؟
• پیامدهای هنجارها و انتظارات اجتماعی محدودکننده، بهخصوص برای زنان، و اهمیت زیر سؤال بردن این هنجارها برای دست یافتن به آزادی و رضایتمندی.
• تأثیر ویرانگر خیانت، دل شکستن و فقدان عشق بر ذهن انسان
• قدرت امید و تابآوری در غلبه بر شرایط دشوار، حتی زمانی که جهان هم علیه انسان برمیخیزد.
• اهمیت کشف جهان درونیمان و درک احساساتمان برای داشتن زندگی سعادتمند و یافتن معنا در زندگی.
نویسندهی «سال بلوا» خود را کدام شخصیت داستان میداند؟
عباس معروفی در گفتگویی با روزنامهی سازندگی که پس از درگذشت او منتشر شد، دربارهی اینکه خودش کدام شخصیت داستان «سال بلوا» است، گفته بود: «... در آخر کتاب، نوشا دستِ «باسی» را میگیرد، این «باسی» خودِ من هستم، هشتسالگی من است، و به او میگوید آینده عجیبی خواهی داشت، مرا از یاد نبر!»
عملکرد «سال بلوا»
این کتاب ابتدا در نشر گردون، متعلق به خود عباس معروفی منتشر شد که بعدتر نشر ققنوس انتشار آن را بر عهده گرفت. تاکنون قطع رقعی این رمان به چاپ سیونهم رسیده و این اثر به زبانهای انگلیسی و آلمانی ترجمه شده است.
دیگر آثار عباس معروفی
مجموعه داستان روبروی آفتاب، 1359
سمفونی مردگان، 1368
فریدون سه پسر داشت، 1382
ذوب شده، 1388
تماماٌ مخصوص، 1389
نام تمام مردگان یحیاست، 1397
دریاروندگان جزیره آبیتر، 1382
آونگ خاطرههای ما، 1382
این سو و آن سوی متن، 1390
اگر از این کتاب خوشتان آمد، این کتاب را هم پیشنهاد میکنیم
سمفونی مردگان، عباس معروفی، ققنوس
شازده احتجاب، هوشنگ گلشیری، نشر نیلوفر
تخم شر، بلقیس سلیمانی، نشر ققنوس
شام آخر در سرخده، بلقیس سلیمانی، نشر چشمه
مردهها در راهاند، ناتاشا امیری، نشر ققنوس
مثل همهی عصرها، زویا پیرزاد، نشر مرکز
کتاب خانهی ادریسیها، غزاله علیزاده
مروری بر آنچه خواندیم
• «سال بلوا» به قلم عباس معروفی، رمانی است که وقایع آن در ایران معاصر میگذرد و داستان زنی جوان به نام نوشآفرین است که با مشکلات زندگی در جامعهای مردسالار دست و پنجه نرم میکند.
• «سال بلوا» داستان خشونت و اجباری است که در طول تاریخ بر زنان و زندگیشان اعمال شده.
• معروفی برای روایت این داستان از تکنیک جریان سیال ذهن بهره گرفته است که نشاندهندهی سبک نوشتاری منحصربهفرد این نویسنده است. او این تکنیک را تحت تأثیر آثار هوشنگ گلشیری، نویسندهی مدرنیست، در رمانهایش به کار میبرد.
• تاکنون قطع رقعی رمان «سال بلوا» به چاپ سیونهم رسیده و این کتاب به زبانهای انگلیسی و آلمانی ترجمه شده است.
• عباس معروفی از معدود نویسندگان ایرانی به شمار میرود که فرم رمان مدرن غربی را برای روایت داستانهایش در نظر میگرفت. او جزو نویسندگان ایرانی معاصر است که اغلب آثارش به زبانهای دیگر ترجمه شدهاند.
یک جرعه از کتاب
خدا بخواهد که باد سرِ بازی داشته باشد، حالا یا با موهای او یا با دل من، چه فرقی میکند؟ اگر او اثیری نبود و از افسانهها در نمیآمد، آنهمه دانایی و هوش را از کجا آورده بود؟ چطور ممکن است مردی به سن و سال او خمسهی نظامی را از بر بخواند، از هفت گنبد تعبیرهای عجیب و غریبی بسازد، بی آنکه مدرسهای رفته باشد؟ حرفهای خوب میزد، حضوری بیآزار داشت، و رنگها را آنقدر خوب میشناخت و قشنگ کنار هم ردیفشان میکرد که میماندی حیران؛ اخرایی با سیاه، سبز و نارنجی، آبی و صورتی. و اگر کمتوقع نبود، هر دوی ما سرنوشتی یکسان میداشتیم، چه او پیغمبر من میبود، چه من خدای او میشدم. و روزگار چه بازی بدی با ما داشت.
خلاصه کتاب
داستان وارد زمان حال میشود؛ معصوم در میخانه از ماجرای عشق حسینا و نوشآفرین باخبر میشود. معصوم به نوشآفرین مشکوک میشود. مست و عصبی به خانه میرود و با نوشا دعوا و مرافعه میکند و با قنداق تفنگ موزر به سر نوشآفرین میکوبد. نوشآفرین بر اثر این ضربه، بیهوش میشود و معصوم او را در تختخواب میگذارد. معصوم از روی کینه به حسینا تهمت میزند و میگوید او جذامی است. همه را علیه او تحریک میکند و به کسانی رشوه میدهد تا او را بکشند. بیهوشی نوشا هفت روز طول میکشد و در شب پنجم، معصوم به دیگران میگوید زنش هم جذام گرفته و امروز و فردا از دنیا میرود. در شب هفتم نوشآفرین میمیرد و روایتها درهم و به گذشته و حال و آینده در رفتوآمد است.
در پایان داستان، چند سال گذشته است. نوشآفرین را میبینیم که جلوی خانهشان میرود و میرزاحسن را میبیند که دارد برای نوهاش «باسی» افسانهی دختری را تعریف میکند که عاشق یک کوزهگر میشود. وقتی چشم میرزاحسن به نوشا میافتد، از سالهای پس از سال بلوا میگوید و در حرفهایش میگوید 22 سال از آن موقع گذشته است. او عاقبت بسیاری از شخصیتها و اتفاقات را برای نوهاش تعریف میکند.